Ομιλήτρια στο διεθνές συνέδριο «Σχέσεις Ελλάδας και Αφρικής» που διοργανώθηκε από το πανεπιστήμιο Πειραιά (13-14.03.2025), ήταν η Διδάκτωρ Ευρωπαϊκής και Διεθνούς Πολιτικής, Διεθνολόγος, Ελευθερία Φτακλάκη.
Ο τίτλος της ομιλίας της ήταν «Η Ελλάδα ως Στρατηγικός Εταίρος στην Ενίσχυση των Ευρωαφρικανικών Σχέσεων στον 21ο αιώνα»
✔️Σχέσεις ΕΕ-Αφρικής
Αυτό το ιστορικό πλαίσιο υπογραμμίζει πώς οι αποικιακές κληρονομιές εξακολουθούν να επηρεάζουν τις ευρωαφρικανικές σχέσεις. Παρά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να δημιουργήσει νέες βάσεις συνεργασίας βασισμένες στην αμοιβαιότητα και τον αμοιβαίο σεβασμό, τα φαντάσματα της αποικιοκρατίας παραμένουν.
✔️Η Τρέχουσα Στάση της ΕΕ
«Η κλισέ διάσταση έναντι της ρεαλιστικής πτυχής των σχέσεων της Ευραφρικής»
Στην παρουσίασή μου περιέγραψα τη μεγάλη εικόνα στις σχέσεις της Ευραφρικής, ως αναφορά στις δύο όψεις του νομίσματος: τη διάσταση κλισέ έναντι της ρεαλιστικής πτυχής από την Colonial Legacy vs Partnership and Asymmetry και την Ανατολική πλευρά ( ο πόλεμος στην Ουκρανία ) ενάντια στη Νότια Διάσταση ( Αφρική ήπειρος) . Επίσης η άλλη πλευρά, δηλαδή η πλευρά της Αφρικής στερείται του ίδιου επιπέδου συνοχής και συναίνεσης όσον αφορά την προσέγγιση της ΕΕ και των κρατών μελών της ως ισότιμων εταίρων χρησιμοποιώντας την Αφρικανική στάση για την Ουκρανία και τις διαιρεμένες ψήφους των Αφρικανών για τη σύγκρουση της Ουκρανίας στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, όπως πολλές αφρικανικές χώρες προτιμούν να διατηρήσουν την ουδετερότητα ή να δίνουν έμφαση στον διάλογο αντί της καταδίκης, υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητα των σχέσεών τους τόσο με τη Ρωσία όσο και με τις δυτικές χώρες.
✔️Ο ρόλος της Ελλάδας
Το κύριο ερώτημα της παρέμβασής μου ήταν πώς η Ελλάδα μπορεί να είναι Στρατηγικός Εταίρος στην Αφρική.
Η Ελλάδα, με το μη αποικιακό παρελθόν, προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με τις αφρικανικές χώρες. Η Ελληνική διασπορά και η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία έχουν προωθήσει ισχυρούς πολιτιστικούς και οικονομικούς δεσμούς. Η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει τη στρατηγική της θέση για εμπόριο και επενδύσεις, να ενισχύσει τη διπλωματική δέσμευση μέσω νέων πρεσβειών και επισκέψεων υψηλού επιπέδου και να συμβάλει στην περιφερειακή σταθερότητα μέσω ειρηνευτικών αποστολών.
Ωστόσο, η προσέγγιση της Ελλάδας προς την Αφρική είναι κατακερματισμένη, εστιάζοντας σε συγκεκριμένες περιοχές και όχι σε ολόκληρη την ήπειρο. Η ενασχόληση της Ελλάδας με τον αραβικό κόσμο έχει επηρεαστεί από τη γεωγραφική της εγγύτητα και το ρόλο της ως κράτος μέλος της ΕΕ. Αυτή η επιλεκτική δέσμευση, που συχνά βασίζεται σε γεωπολιτικά χαρακτηριστικά όπως ο αραβικός κόσμος, αποτελεί πρόκληση για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής εταιρικής σχέσης με την Αφρική.
✔️Μελλοντικές Κατευθύνσεις
Η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει στρατηγικό ρόλο στην ενίσχυση των ευρωαφρικανικών σχέσεων ενισχύοντας τον ρόλο της στη διεθνή αρένα, ενώ παράλληλα υποστηρίζει την ανάπτυξη της Αφρικής και την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής αφρικανικής συνεργασίας.
Νέο Κεφάλαιο στις Ελληνοαφρικανικές Σχέσεις ζητούν Στρατηγική Foresight για την ενίσχυση των σχέσεων Ελλάδας-Αφρικής περιλαμβάνει μια συστηματική προσέγγιση για την πρόβλεψη του μέλλοντος και την κεφαλαιοποίηση των αναδυόμενων ευκαιριών, ενώ παράλληλα μετριάζει τους πιθανούς κινδύνους.
