Οι νέοι μεταξύ 30-45 ετών βιώνουν τη μεγαλύτερη στεγαστική κρίση στη χώρα μας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υποστηρίζει ο Βύρων Κοτζαμάνης, καθηγητής Δημογραφίας στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η οικονομική κρίση, η πτώση των εισοδημάτων στις ηλικίες αυτές, η μείωση της κατασκευής οικοδομών και της χορήγησης δάνειων αποτελούν σύμφωνα με τον ερευνητή ένα εκρηκτικό κοκτέιλ παραγόντων, το οποίο έχει δυσχεράνει την εύρεση προσιτής κατοικίας για μια ολόκληρη γενιά.
Η χρυσή βίζα και η βραχυχρόνια μίσθωση, όπως τόνισε, δεν είναι οι γενεσιουργές αιτίες του προβλήματος αυτού, ωστόσο το επιτείνουν. «Είναι αδύνατον οι νέοι αυτής της γενιάς να αγοράσουν σπίτια. Είτε μένουν ακόμα με τους γονείς τους είτε αναγκάζονται να πληρώνουν πανάκριβα ενοίκια», υπογράμμισε, προσθέτοντας πως το πρόβλημα αυτό συνδέεται άμεσα και με το δημογραφικό καθώς ένα ζευγάρι που με δυσκολία εξυπηρετεί το ενοίκιό του δεν θα μπει εύκολα σε διαδικασία να κάνει παιδιά.
Μειώθηκαν οι επενδύσεις στην κατοικία
Ο κ. Βύρων Κοτζαμάνης (αριστερά) στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα της μειωμένης κατασκευής και προσφοράς κατοικίας. Η εικόνα αυτή διαφαίνεται και από τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, στην έκθεση του οποίου αναφέρεται ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες ήταν μειωμένες 87% το 2022 σε σχέση με το 2007. Οι επενδύσεις σε κατοικίες το 2022 αντιπροσωπεύουν μόλις το 1,6% του ΑΕΠ, ενώ το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι αυξήθηκε ελάχιστα πέρσι και φέτος ξεπερνώντας το 2% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, όπως διευκρίνισε ο κ. Κοτζαμάνης, οι επενδύσεις που γίνονται στην κατοικία τα τελευταία 2-3 χρόνια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη απευθύνονται κυρίως σε υψηλά εισοδήματα. «Η κατάρρευση αυτή των επενδύσεων είναι άμεσα συνδεδεμένη με την κατάρρευση των στεγαστικών δάνειων, που το 2023 ήταν λιγότερα από 14 χιλ. έναντι 115 χιλ. το 2008, με ένα μεγάλο τμήμα τους την τελευταία αυτή χρονιά να αφορά δικαιούχους του προγράμματος “το Σπίτι μου”», παρατήρησε ο ερευνητής στην τελευταία έκθεση που δημοσίευσε για τη στεγαστική κρίση.
Ο καθηγητής Δημογραφίας σημείωσε πως τα προγράμματα Σπίτι 1 και 2, που αφορούν στη χορήγηση χαμηλότοκων ή άτοκων στεγαστικών δανείων προς νέους/νέες και νέα ζευγάρια, θα βοηθήσουν μόνο μερικώς αν και τελικά μπορεί να γίνουν και μέρος του προβλήματος. «Θα επιλύσουν μεν το πρόβλημα στέγασης 30 χιλ. νέων νοικοκυριών σε όλη την Ελλάδα μέσω της ιδιοκατοίκησης, αλλά με δεδομένη την άκρως περιορισμένη προσφορά των προ του 2007 ακίνητων συντείνουν, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, στην αύξηση των τιμών αγοράς και κατ’ επέκταση και στην αύξηση των μισθωμάτων των προς ενοικίαση παλαιότερων κατοικιών».
Οι διαφορές με τις προηγούμενες γενιές
Ο κ. Κοτζαμάνης ανέφερε πως οι millenials είναι η πρώτη γενιά που υφίσταται τις συνέπειες των κοινωνικοοικονομικών αλλαγών που βίωσαν οι γονείς και οι παπούδες τους. Οπως εξήγησε, η έννοια της αντιπαροχής και η μεταβίβαση κατοικίας από τη μία γενιά στην επόμενη είναι υπόθεση που έχει λήξει πριν καν από την οικονομική κρίση που ταλάνισε τη χώρα. Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις που η νέα γενιά κληρονομεί από την προηγούμενη ένα σπίτι, αυτό σπάνια πλέον συνάδει με τα στεγαστικά της πρότυπα, καθώς είτε τα σπίτια δεν θα βρίσκονται στα αστικά κέντρα όπου πλέον έχουν συγκεντρωθεί οι περισσότεροι νέοι, είτε θα είναι μικρά και παλιά και το κόστος ανακατασκευής τους μεγάλο.
Στην Ευρώπη το εφάπαξ μπορεί να ήταν οι διακοπές ενός ηλικιωμένου ζευγαριού, στην Ελλάδα ήταν ένα σημαντικό βοήθημα για να πάρει παραδείγματος χάρη ένα νέο ζευγάρι ένα δάνειο για να αγοράσει σπίτι
Την ίδια στιγμή έχουν μειωθεί οι συντάξεις και τα εφάπαξ, που στην ελληνική πραγματικότητα χρησίμευαν συχνά για την οικονομική υποστήριξη των νεότερων. «Στην Ευρώπη το εφάπαξ μπορεί να ήταν οι διακοπές ενός ηλικιωμένου ζευγαριού, στην Ελλάδα ήταν ένα σημαντικό βοήθημα για να πάρει παραδείγματος χάρη ένα νέο ζευγάρι ένα δάνειο για να αγοράσει σπίτι», τόνισε ο καθηγητής.
Προγράμματα κοινωνικής κατοικίας
Το πρόβλημα, όπως είπε, εξελίσσεται σε «μέγα πρόβλημα» δομικού χαρακτήρα για τις γενεές αυτές, και οι παράγοντες που το δημιουργούν και το τροφοδοτούν δεν φαίνεται να αντιμετωπίζονται μέχρι σήμερα. Ο ίδιος διαβλέπει πως η μόνη λύση που μπορεί έστω μεσοπρόθεσμα να βοηθήσει στην άμβλυνση της κρίσης στις συγκεκριμένες ηλικίες είναι η δημιουργία ενός φορέα στεγαστικής πολιτικής και η υλοποίηση ενός προγράμματος κοινωνικής στέγης, με την προσφορά σπιτιών σε οικονομικά προσιτά ενοίκια. «Η χώρα μας είναι η μόνη στην Ε.Ε.-27 που δεν διαθέτει προγράμματα κοινωνικής κατοικίας, ενώ δεν υπάρχει και ένας φορέας άσκησης στοχευμένων στεγαστικών παρεμβάσεων», ανέφερε στην έκθεση που συνέταξε υπογραμμίζοντας την άμεση ανάγκη λήψης μιας τέτοιας πρωτοβουλίας στη χώρα.
kathimerini.gr
